Cách làm bài văn nghị luận xã hội – Hướng dẫn chi tiết từ A đến Z

Chuyên Gia Vũ Viết Ngoạn10/08/2024Cập nhật: 10/08/2024

0 12 5 minutes read

Đã kiểm duyệt nội dung

Bạn đang băn khoăn về cách làm bài văn nghị luận xã hội? Bạn muốn tìm hiểu cách triển khai nội dung, cách lập luận chặt chẽ, cách sử dụng ngôn ngữ hiệu quả để tạo nên một bài văn ấn tượng? Đừng lo lắng, bài viết này sẽ giúp bạn chinh phục thể loại văn học này một cách dễ dàng.

Khái niệm và mục đích của bài văn nghị luận xã hội

Bài văn nghị luận xã hội là loại văn bản nghị luận bàn luận về những vấn đề có tính thời sự, mang ý nghĩa xã hội, nhằm mục đích:

Phân tích, đánh giá, làm rõ bản chất của vấn đề
Bày tỏ quan điểm, thái độ của người viết
Gợi suy nghĩ, hành động tích cực cho người đọc

Bước 1: Chọn đề tài và lập dàn ý

Lựa chọn đề tài phù hợp là bước đầu tiên và cũng là bước quan trọng nhất để làm nên một bài văn nghị luận xã hội ấn tượng. Hãy chọn đề tài:

Thuộc lĩnh vực xã hội, có tính thời sự, gần gũi với cuộc sống
Gây được sự chú ý, thu hút người đọc
Nắm bắt được kiến thức, kinh nghiệm để phân tích, đánh giá

Lập dàn ý:

Mở bài: Giới thiệu vấn đề, nêu luận điểm chính
Thân bài:
- Luận điểm 1: Phân tích, chứng minh, làm rõ luận điểm chính
- Luận điểm 2: Bày tỏ quan điểm, thái độ của người viết
- Luận điểm 3: Đưa ra giải pháp, hướng giải quyết vấn đề
Kết bài: Khẳng định lại luận điểm chính, nêu ý nghĩa, bài học rút ra

Xem thêm Cách làm video - Hướng dẫn chi tiết từ A đến Z

Bước 2: Triển khai nội dung

Mở bài:

Giới thiệu vấn đề: Nêu ngắn gọn, súc tích về vấn đề được đề cập. Ví dụ: “Trong cuộc sống hiện đại, vấn đề bạo lực học đường ngày càng trở nên phổ biến và gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng.”
Nêu luận điểm chính: Luận điểm chính là quan điểm, ý kiến của người viết về vấn đề được đặt ra. Ví dụ: “Bạo lực học đường là hành vi vi phạm pháp luật, cần được lên án và ngăn chặn.”

Thân bài:

Luận điểm 1: Phân tích, chứng minh, làm rõ luận điểm chính. Ví dụ:
- Nêu khái niệm bạo lực học đường.
- Liệt kê các biểu hiện của bạo lực học đường (bạo lực ngôn ngữ, bạo lực thể xác, bạo lực tinh thần, mạng xã hội).
- Phân tích nguyên nhân dẫn đến bạo lực học đường (ảnh hưởng từ gia đình, xã hội, trường học, trò chơi bạo lực…).
Luận điểm 2: Bày tỏ quan điểm, thái độ của người viết. Ví dụ:
- Bạo lực học đường là hành vi vi phạm pháp luật, cần được lên án nghiêm khắc.
- Bạo lực học đường gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng (tổn thương về thể chất, tinh thần, ảnh hưởng đến học tập, tương lai…).
Luận điểm 3: Đưa ra giải pháp, hướng giải quyết vấn đề. Ví dụ:
- Nâng cao vai trò của gia đình, nhà trường trong giáo dục đạo đức cho học sinh.
- Xây dựng môi trường học đường lành mạnh, an toàn, thân thiện.
- Thực hiện các biện pháp phòng ngừa và xử lý nghiêm minh đối với các hành vi bạo lực học đường.

Xem thêm Cách làm bìa tiểu luận - Hướng dẫn chi tiết từ A đến Z

Kết bài:

Khẳng định lại luận điểm chính: Nhắc lại ý chính của bài văn, khẳng định quan điểm của người viết. Ví dụ: “Bạo lực học đường là một vấn đề nhức nhối, cần sự chung tay của toàn xã hội để giải quyết.”
Nêu ý nghĩa, bài học rút ra: Nêu những bài học kinh nghiệm được rút ra từ bài viết, tác động đến suy nghĩ, hành động của người đọc. Ví dụ: “Mỗi người chúng ta cần nâng cao ý thức, trách nhiệm, góp phần xây dựng môi trường học đường lành mạnh, an toàn cho các thế hệ mai sau.”

Bước 3: Sử dụng ngôn ngữ và cách diễn đạt

Ngôn ngữ:

Sử dụng ngôn ngữ chuẩn mực, giàu sức biểu cảm
Lựa chọn từ ngữ phù hợp với đối tượng, mục đích giao tiếp
Tránh sử dụng ngôn ngữ thiếu chính xác, lạm dụng từ ngữ địa phương, tiếng lóng

Cách diễn đạt:

Diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu
Sử dụng các biện pháp tu từ (so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hóa…) để tăng sức thuyết phục cho bài viết
Thể hiện sự logic, chặt chẽ trong lập luận

Bước 4: Hoàn thiện bài viết

Kiểm tra lại nội dung: Đảm bảo bài viết có đủ luận điểm, luận cứ, lập luận chặt chẽ, dễ hiểu.
Kiểm tra lại ngữ pháp: Sửa lỗi chính tả, ngữ pháp, dấu câu.
Kiểm tra lại bố cục: Đảm bảo bố cục rõ ràng, mạch lạc, giúp người đọc dễ dàng theo dõi, nắm bắt nội dung.
Kiểm tra lại văn phong: Chọn văn phong phù hợp với đối tượng, mục đích giao tiếp.

Xem thêm Cách làm lồng đèn trung thu - Hướng dẫn chi tiết từ A đến Z

Mẹo và lưu ý

Tìm hiểu kỹ đề tài: Trước khi viết, hãy tìm hiểu kỹ về đề tài, thu thập thông tin, tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau.
Lập dàn ý chi tiết: Dàn ý chi tiết giúp bạn triển khai nội dung bài viết một cách logic, mạch lạc.
Sử dụng dẫn chứng thuyết phục: Dẫn chứng cần chính xác, cụ thể, phù hợp với luận điểm.
Thái độ khách quan: Tránh đưa ra những ý kiến chủ quan, thiếu căn cứ.
Kết bài ấn tượng: Kết bài nên khẳng định lại luận điểm chính, tạo ấn tượng cho người đọc.
Rèn luyện kỹ năng viết: Luyện tập thường xuyên, viết nhiều bài văn khác nhau để nâng cao kỹ năng viết nghị luận xã hội.